Alisher Navoiy: Xotira – abadiy, qadr – muqaddas

• 08.02.2021
• RSS bo‘yicha yangiliklar
• 2529

Joriy yilning 8-fevral kuni poytaxtimiz metropolitenining "Alisher Navoiy" va "Paxtakor" stansiyalari kesishmasida buyuk shoir, mutafakkir va davlat arbobi tavalludining 580 yilligiga bag‘ishlangan tadbir bo‘lib o‘tdi. Uchrashuv “Toshkent metropoliteni” unitar korxonasi va O‘zbekiston Respublikasi Fanlar akademiyasi huzuridagi Alisher Navoiy nomidagi davlat adabiyot muzeyi tomonidan tashkil etildi.

Tadbir uchun aynan usbu joy tanlanishi bejiz emas. Arxitekturasi va mahobatli san'at darajasidagi nafis bezaklari, qubbalardagi naqshlarning betakrorligi, o‘zining noyob barelyeflari bilan odamni o‘ziga jalb qiladigan ushbu stansiya aslida muzeyga o‘xshaydi. Stansiyaning ichki qismi girih va islim usuldagi naqshlar bilan bezatilgan. Stansiya devorlariga o‘rnatilgan "Layli va Majnun", "Farhod va Shirin", "Iskandar devori" va "Yetti sayyora" kabi badiiy kompozitsiyalari o‘rin olgan. Ushbu ko‘rinish o‘ziga xos joziba bag‘ishlaydi va haqli ravishda eng go‘zal stansiyalardan biri ekanligidan dalolat beradi.  

Uchrashuvda muzeyning direktori Abdurasul Eshonboboyev nutq so‘zladi. U Navoiy ijodining har xil yoshdagi, millatdagi odamlarni birlashtirishda tariximizdagi ahamiyatini alohida ta'kidladi. Buyuk ajdodimizning asarlari dunyoning o‘nlab tillariga tarjima qilingan. Shuningdek, u buyuk Alisher Navoiyga bag‘ishlangan muzeyning faoliyati haqida ham so‘zlab berdi.

–  Bizning muzey 1938 yildan boshlangan buyuk tarixga ega, – dedi A.Eshonboboyev. –  Bugungi kunda muzey dunyoning ko‘plab muzeylari bilan hamkorlik qilmoqda. Jumladan, Rossiyaning “Ermitaj”i va Fransiyaning “Luvr”i bilan. Shuningdek, hamkorlik to‘g‘risidagi memorandumga binoan Turkiyaning taniqli adabiy galereyalari bilan ishlar olib borilmoqda. Buyuk bobokalonimiz asarlarining asl nusxalari eskirmasligini ta'minlash uchun biz faksimelni boshqa muzey va galereyalarga o‘tkazamiz. Bugungi kunda navoiyshunoslik juda mashhur bo‘lib, chet ellik olimlar qadimiy qo‘lyozmalarni katta qiziqish bilan o‘rganmoqdalar va tarjima qilishmoqda.  

Tadbir davomida metropoliten yo‘lovchilari unutilmas tarixga qo‘shilmasdan o‘tmadilar. Ko‘pchilik barcha zamonlarning afsonaviy mutafakkirining xotirasini sharaflashdi. Biz muzey haqida juda ko‘p narsalarni va qiziqarli ma'lumotlarni Alisher Navoiyning tarjimai holidan bilib oldik. Dutorning jonli musiqasi ostida yosh iste'dodlar maqom va Navoiy tomonidan yozilgan g‘azallaridan parchalar o‘qishdi. Tomoshabinlarga Alisher Navoiyning mashhur portreti, qadimgi lavha, XIX asrning o‘yma kofe stoli kabi muzey eksponatlari taqdim etildi va eng muhim eksponat 14-asrga tegishli A.Navoiy asarlarining faksimil yozuvidagi kitobi edi. 

– Alisher Navoiy jahon adabiyotining buyuk mutafakkiridir. Shoir o‘zining asosiy asarlarini "Navoiy" taxallusi ostida "ohangdor" degan ma'noni anglatadi, adabiy chig‘atoy tilida yaratgan, uning rivojlanishiga shoir katta ta'sir ko‘rsatgan, – deydi muzey tadqiqotchisi Baxtiyor Tairov. – U forsiyda Foniy taxallusi bilan (o‘lik) yozgan. Uning ijodi turkiyzabon xalqlar adabiyoti rivojiga katta turtki berdi. 

Tadbirda shuningdek, 11-asrda to‘liq o‘rganilmagan qo‘lyozmalarni o‘rganish va tadqiq qilishda yoshlarni jalb qilish muhimligi ta'kidlandi. Darhaqiqat, shoir asarlarida barcha kelajak avlodlarga berilgan ko‘plab bebaho nasixatlar mavjuddir.

Eslatib o‘tamiz, 2014 yilda Toshkent metrosining Alisher Navoiy bekati distractify.com veb-saytiga ko‘ra ro‘yxatiga kiritilgan dunyodagi eng go‘zal stansiyalari  edi. Keyin "Dunyo bo‘ylab metro stansiyalari sizni jamoat tranzitiga ilhomlantiradigan 17ta shahar" ("Dunyo bo‘ylab 17ta shahar, ularning metro stansiyalari jamoat transportidan foydalanishga ilhom beradi") nomli maqola chop etildi.

• nashr uchun ko‘rinish
• 0
  0